Nadmierna potliwość — jak sobie z nią radzić?

Nadmierna potliwość może być kłopotliwa, zwłaszcza gdy występuje w nieodpowiednich momentach. Jeśli wzmożone pocenie się wpływa negatywnie na twoje samopoczucie i komfort w codziennym życiu, warto poznać sprawdzone metody, które pomogą w skutecznej walce z problemem. W tym artykule przedstawiamy kilka sposobów, które pomogą przywrócić Ci komfort i pewność siebie.

Dlaczego się pocimy? 

Wydzielanie potu jest naturalnym procesem, który pełni kluczową rolę w regulacji temperatury ciała, usuwaniu toksyn, utrzymaniu równowagi wodno-elektrolitowej oraz ochronie skóry. Kiedy nasza temperatura ciała wzrasta, np. podczas wysiłku fizycznego lub gorącego dnia gruczoły potowe wydzielają pot, który parując, chłodzi naszą skórę. Pocenie się jest także odpowiedzią na emocje, takie jak stres czy niepokój, które aktywują reakcję "walki lub ucieczki".

Nadmierne pocenie — na czym polega hiperhydroza?

Hiperhydroza, czyli nadmierne pocenie się, to stan, w którym organizm produkuje więcej potu, niż jest to potrzebne do termoregulacji ciała. Może występować w różnych częściach na ciele, takich jak pachy, dłonie i stopy czy twarz lub głowa. Istnieją dwa główne rodzaje hiperhydrozy:

1. Nadpotliwość pierwotna – to najczęstsza postać, która nie jest związana z żadnymi chorobami ani zaburzeniami zdrowotnymi. Zwykle jest to uwarunkowane genetycznie i pojawia się w dzieciństwie lub w okresie dojrzewania. U osób z tą formą nadpotliwości gruczoły potowe nadmiernie reagują na normalne bodźce, takie jak stres, emocje czy wysiłek fizyczny.

2. Nadpotliwość wtórna – jest to nadmierne wydzielanie potu, które jest efektem innych problemów zdrowotnych, takich jak nadczynność tarczycy, infekcje, menopauza, cukrzyca czy otyłość. W tym przypadku nadmierne pocenie jest objawem podstawowej choroby.  Wzmożona potliwość może nasilać się również podczas stosowania niektórych leków. Ten typ nadpotliwości często obejmuje całe ciało i pojawia się nagle.

Nadmierna potliwość — jakie są przyczyny hiperhydrozy?

Nadmierna potliwość może mieć różne przyczyny, zarówno fizjologiczne, jak i patologiczne. Oto kilka najczęstszych czynników, które mogą prowadzić do tego problemu:

• Menopauza i uderzenia gorąca: W okresie menopauzy, zmiany hormonalne mogą powodować wahania temperatury w ciele, co prowadzi do nagłych i intensywnych uderzeń gorąca. To z kolei może skutkować nadpotliwością, szczególnie w nocy.
• Nadczynność tarczycy: Zwiększona aktywność tarczycy prowadzi do przyspieszenia metabolizmu, co może skutkować intensywniejszym wydzielaniem potu, nawet w warunkach spoczynku. Jest to typowa reakcja organizmu na nadmiar hormonów tarczycy.
• Ciąża: Zmiany hormonalne podczas ciąży mogą wpłynąć na funkcjonowanie układu termoregulacyjnego, prowadząc do większej potliwości, szczególnie w pierwszym i trzecim trymestrze, kiedy organizm ciężko pracuje, by utrzymać równowagę.
• Nadpotliwość u dzieci i w okresie dojrzewania: W okresie dojrzewania, w związku ze wzrostem poziomu hormonów płciowych, młodzież może doświadczać zwiększonego wydzielania potu, zwłaszcza w okolicach dłoni, stóp i pach. Zjawisko to może wynikać z reakcji organizmu na zmiany hormonalne zachodzące w tym wieku.

Silne pocenie może znacząco obniżać komfort życia, wpływać na pewność siebie i relacje z innymi. Dlatego warto wiedzieć, jak sobie z nim radzić. 

Diagnostyka i leczenie nadpotliwości

Rozpoznanie nadpotliwości zaczyna się od szczegółowego wywiadu lekarskiego, który obejmuje pytania o czas trwania, nasilenie i lokalizację problemu. Lekarz może zlecić również badania laboratoryjne wykluczające choroby współtowarzyszące, takie jak cukrzyca, nadczynność tarczycy czy infekcje. 

Metody leczenia nadmiernej potliwości

Leczenie nadmiernej potliwości może obejmować różne metody i  zależy od przyczyny oraz nasilenia problemu. Oto kilka najczęściej stosowanych metod:

• Dezodoranty i antyperspiranty – Są to najczęściej stosowane, ogólnodostępne środki. Dezodoranty mają delikatniejsze działanie i nie blokują gruczołów wydzielniczych, natomiast w aptekach dostępne są specjalne antyperspiranty tzw. blokery o wyższej sile działania, zawierające chlorowodorek glinu, który blokuje gruczoły.

• Leki doustne – W przypadku bardziej zaawansowanej nadpotliwości lekarze mogą zalecić leki  antycholinergiczne, które zmniejszają wydzielanie potu.

• Toksyna botulinowa (Botox) – Jest stosowana w celu blokowania sygnałów nerwowych odpowiedzialnych za aktywację gruczołów wydzielniczych. Zastrzyki z botoksem pomagają zmniejszyć pocenie na kilka miesięcy i są skuteczne w przypadku nadpotliwości pach, dłoni czy stóp.

• Jonoforeza – Metoda polegająca na przepuszczaniu prądu o niskim natężeniu przez skórę, co zmniejsza aktywność gruczołów potowych. Stosowana głównie w przypadku nadmiernego pocenia dłoni i stóp.

• Mikrofalowe leczenie (MiraDry) – Ta metoda wykorzystuje mikrofalowe fale, które niszczą gruczoły wydzielnicze, zmniejszając wydzielanie potu. Jest stosunkowo nową technologią i daje długotrwałe efekty.

• Leczenie chirurgiczne – W skrajnych przypadkach, kiedy inne metody zawiodły, możliwe jest przeprowadzenie zabiegu usunięcia gruczołów lub wykonanie sympathektomii, czyli zabiegu polegającego na usunięciu nerwów odpowiedzialnych za nadmierne pocenie.

• Terapia psychologiczna i redukcja stresu – Jeżeli nadmierne pocenie się jest wynikiem stresu, lęku czy innych problemów emocjonalnych, pomocna mogą być terapia psychologiczna lub medytacja.

Przed podjęciem decyzji o leczeniu warto skonsultować się z lekarzem, który dobierze odpowiednią terapię dostosowaną do indywidualnych potrzeb.

Sposoby na nadpotliwość

Oprócz profesjonalnych metod w kontrolowaniu nadmiernej potliwości mogą pomóc codzienne nawyki:

• Noszenie przewiewnych, naturalnych tkanin.
• Unikanie pikantnych potraw i kofeiny, które zwiększają pocenie.
• Picie dużej ilości wody w celu regulacji temperatury ciała.

Domowe sposoby na nadmierne pocenie

W przypadku nadmiernej potliwości warto wspierać leczenie domowymi sposobami. Regularne stosowanie tych metod może zmniejszyć dyskomfort związany z nadpotliwością. 

Szałwia lekarska

Ta roślina nie tylko koi nerwy, ale i skutecznie reguluje pracę gruczołów potowych. Pij herbatę z szałwii, a jeśli wolisz kąpiele, dodaj kilka liści do wody – poczujesz ulgę i świeżość!

Ocet jabłkowy

Ma działanie ściągające. Skutecznie zmniejsza wydzielanie potu. Możesz nanieść go bezpośrednio na skórę lub dodać do kąpieli, by poczuć się lekko i odświeżająco.

Soda oczyszczona

Prosty, a zarazem genialny sposób na neutralizację zapachu potu. Zmieszaj ją z odrobiną wody, by stworzyć naturalny dezodorant, który pomoże Ci poczuć się pewnie przez cały dzień lub poszukaj jej w składzie naturalnych dezodorantów w kremie — działają cuda na zwiększoną potliwość i przykry zapach spod pach! 

Herbata z melisy

Melisa ma właściwości uspokajające, które pomogą Ci się zrelaksować i opanować nadmierne pocenie, szczególnie w stresujących momentach.

Skrobia kukurydziana

Sprawdzi się jako naturalny puder absorbujący wilgoć i pot lub jako składnik twojego dezodorantu na obfite pocenie.

Nadmierna potliwość to wyzwanie, ale z odpowiednimi metodami i wsparciem możesz odzyskać pewność siebie i cieszyć się codziennością bez ograniczeń. 

Źródła:

1. Henning, Mattias A. S., i in. „Treatment of Hyperhidrosis: An Update”. American Journal of Clinical Dermatology, t. 23, nr 5, wrzesień 2022, s. 635–46. PubMed, https://doi.org/10.1007/s40257-022-00707-x.
2. Arora, Gulhima, i in. „Treatment of Axillary Hyperhidrosis”. Journal of Cosmetic Dermatology, t. 21, nr 1, styczeń 2022, s. 62–70. PubMed, https://doi.org/10.1111/jocd.14378.
3. Nawrocki, Shiri, i Jisun Cha. „The Etiology, Diagnosis, and Management of Hyperhidrosis: A Comprehensive Review: Etiology and Clinical Work-Up”. Journal of the American Academy of Dermatology, t. 81, nr 3, wrzesień 2019, s. 657–66. PubMed, https://doi.org/10.1016/j.jaad.2018.12.071.
4. Kong, M. H., & Lee, J. H. (2017). "Efficacy and safety of herbal medicine in the treatment of hyperhidrosis: A review." Complementary Therapies in Medicine, 31, 56-63.